บทเรียนจากการล่มสลาย
ผู้แต่ง :
ก่อศักดิ์ ไชยรัศมีศักดิ์
เรื่องย่อ
บทเรียนจากการล่มสลาย
เป็นเรื่องราว เบื้องหลังการพังทลายของอาณาจักรที่เคยยิ่งใหญ่ในราชอาณาจักรจีน 3 อาณาจักร ประกอบด้วย อาณาจักรฉิน อาณาจักรฮั่น อาณาจักรถัง
อาณาจักรฉิน
เป็นอาราจักรแรกที่สามารถผนึกแผ่นดินจีนให้เป็นหนึ่งเดียวกันได้จากเจ็ดแคว้น คือ
แคว้นจ้าว แคว้นเว่ย แคว้นหาน แค้วนฉิน แคว้นฉู่ แคว้นฉี แคว้นเยียน อาณาจักฉินถือว่าเป็นอาณาจักรที่มีชื่อเสียงอย่างมากภายใต้การปกครองของ
จิ๋นซีฮ่องเต้ ผู้สร้างกำแพงเมืองจีนและ พระราชวังเออฝางกง
แต่ด้วยสิ่งมหัศจรรย์ทั้งสองอย่างนี้เองที่ทำให้อาณาจักรฉินต้องล่มสลาย
เพราะการเกณฑ์แรงงานชายฉกรรจ์ไปสร้างทั้งสองสิ่งนี้ ทำให้ขาดแรงงานด้านการเกษตร
เสบียงจึ่งไม่พอแจกจ่าย การเก็บภาษีที่แพงกว่าเดิม บทลงโทษที่เกินความจำเป็นรวมทั้งต้องสู้ศึกกับทั้งหกแคว้นที่ลุกขึ้นมาต่อต้าน
ในที่สุดอาณาจักรฉินก็ล่มสลายภายในระยะเวลา 15 ปี
อาณาจักรฮั่น เป็นอาณาจักรที่เจริญมั่นคงและแผ่อิทธิพลไปอย่างไฟศาล
เป็นอาณาจักรทางฝั่งตะวันออกที่เจริญเทียบเท่าอาณาจักรโรมันโบราณ
จึงเป็นที่เลื่องลือและจดจำของชาวจีนมาจนถึงปัจจุบัน
อาณาจักรฮั่นแบ่งออกเป็นสองอาณาจัก คือ อาณาจักรฮั่นตะวันตกและอาณาจักรฮั่นตะวันออก ที่แบ่งเป็นสองอาณาจักเพราะ
อำนาจการปกครองจากราชวงศ์ขาดช่วงไปสิบกว่าปี
ส่วนสาเหตุที่ทำให้อาณาจักล่มสลาย เพราะ
ความหลงระเริงกับความผาสุกของบ้านเมืองของพระเจ้าฮั่นเหอตี้
จนเกิดความชะล่าใจ
ปล่อยให้เครือญาติเข้ามาก้าวก่ายหน้าที่
อันเป็นจุดเริ่มต้นของการช่วงชิงอำนาจ ระหว่างพระญาติและพวกขันที
เหตุการณ์นี้ดำเนินไปนานถึงศตวรรษ ในที่สุดอาณาจักรฮั่นก็ล่มสลาย
อาณาจักรถัง
อาณาจักรถังเป็นอาราจักรที่เจริญรุ่งเรืองอีกยุคหนึ่งของจีน
เพราะเป็นอาณาจักรที่นำแผ่นดินจีนก้าวสู่ความเกรียงไกรเป็นระยะเวลายาวนานเกือบสามศตวรรษ
คนจีนยุคหลังจึงเรียกตัวเองว่าชาวถัง อย่างภาคภูมิใจ แต่แล้วก็ต้องล่มสลายลง เพราะจูเวินโค่นล้มราชวงศ์ถังด้วยการให้ถังอัยตี้สละราชสมบัติ
และตั้งตนเองขึ้นปกครอง ขณะที่แม่ทัพอีกหลายคนเดินตามวิธีของจูเวิน
ต่างตั้งอาณาจักรของตนขึ้นก้าวเข้าสู่ยุคห้าราชวงศ์สิบอาณาจักร
สุดท้ายอาณาจักรถังก็ล่มสลายลงเพราะไฟแห่งสงคราม จากนั้นก็ร่วมเป็นหนึ่งอีกครั้ง
เมื่อแม่ทัพอาณาจักรโฮ่วโจว นามว่าจ้าวควงอิ้น สถาปนาราชวงศ์ซ่ง ในปี ค.ศ.960
จุดประสงค์
1.เพื่อทราบถึง
ข้อเท็จจริง ความรู้ และเนื้อหาสาระ เกี่ยวกับอาณาจักรฉิน อาณาจักฮั่น อาณาจักถัง
2. เพื่อทราบถึงองค์ประกอบของสารคดี
3.เพื่อนำแนวคิดที่ได้มาปรับใช้กับตัวผู้อ่านหรือสังคมไทย
วิธีการดำเนินเรื่อง
บทเรียนจากการล่มสลาย
แต่งโดย ก่อศักดิ์ ชัยรัศมีศักดิ์ จัดว่าเป็นสารคดีชีวประวัติ
ซึ่งกล่าวถึงเรื่องราวอาณาจักรที่ยิ่งใหญ่ของจีนไว้สามอาณาจักร คือ อาณาจักรฉิน
อาณาจักรฮั่น อาณาจักรถัง
เป็นการกล่าวถึงการล่มสลายของทั้งสามอาณาจักรว่ามีที่มาจากอะไรบ้าง
การดำเนินเรื่องใช้การบรรยายและพรรณนา
เพราะหนังสือเล่มนี้มีรายละเอียดที่เป็นองค์ความรู้อยู่มากจึงต้องใช้การบรรยาย
เช่น นักประวัติศาสตร์จีนแบ่งอาราจักรฮั่นออกเป็น 2 ช่วงเวลา
ได้แก่ อาณาจักรฮั่นตะวันตกและฮั่นตะวันออก เนื่องจากอาณาจักรฮั่นเมื่อดำรงมาถึงปี
ค.ศ. 6 อำนาจการปกครองตกอยู่ในมือของหวางหม่าง
ขุนนางกังฉินผู้มีอิทธิพล ซึ่งตั้งตนเป็นผู้สำเร็จราชการแผ่นดิน เป็นต้น
การบรรยายจะทำให้เราเข้าใจรายละเอียดของเรื่อง และสาระความรู้
ส่วนการพรรณนาในเรื่อง เช่น ในที่สุดเพลิงแห่งหายนะที่คุกกรุ่นมานานก็ปะทุขึ้น
ประกายไฟถูกจุดขึ้นโดยทหารชั้นผู้น้อยสองคน คือ เฉินเซิ่ง กับ อู๋กว่าง เป็นต้น
การพรรณนาในเรื่องทำให้เห็นภาพของสงครามได้ชัดเจนขึ้นว่ามันมีความรุนแรงพร้อมที่จะเผาไหม้ทุกสิ่ง
ดังเช่นที่เขาเปรียบสงครามว่าเป็นเพลิงแห่งหายนะ
การใช้ภาษากระชับได้ใจความและใช้คำที่เรียบง่ายไม่ต้องตีความมาก
เช่น อาณาจักรถังในตอนต้น กษัตริย์หลายพระองค์ทรงส่งเสริมสนับสนุนด้านศาสนา
ซึ่งเป็นรากฐานสำคัญอย่างหนึ่งในการพัฒนาบ้านเมืองให้เจริญรุ่งเรืองและสันติสุข เป็นต้น
จากข้อความข้างต้นใช้คำอย่างเรียบง่ายแต่ทำให้เห็นภาพชัดเจน
มีความกระชับและได้ใจความ
แนวคิด
เป็นการตระหนักให้ผู้อ่านเห็น
คุณค่าของหนังสือเล่มนี้ เข้าใจความเป็นไปของบ้านเมือง ในช่วงเวลานั้นได้อย่างถ่องแท้ยิ่งขึ้น
และจะได้ช่วยป้องกันไม่ให้เหตุการณ์ในประวัติศาสตร์ของจีนมาซ้ำรอยในปัจจุบันที่ประเทศของเรา”
เช่น
อาณาจักรฉินพระเจ้าฉินสื่อหวงตี้ต้องการบังคับประชาชนให้ใช้มาตรฐานที่กำหนดขึ้นอย่างรวดเร็วเพื่อให้การรวมประเทศสมบูรณ์
จึงเลือกใช้วิธีค่อนข้างบีบคั้นและรุนแรงด้วยการประหารเหล่าปัญญาชนที่ต่อต้านคำสั่งของพระองค์และสานุศิษย์ขงจื๊อ
นอกจากนั้นยังออกคำสั่งเผาหนังสือในความครอบครองของขุนนางและชาวบ้านซึ่งมิใช่มาตรฐานของพระองค์ทั้งหมด
แล้วเร่งเผยแพร่มาตรฐานของแผ่นดินโดยเร็ว เป็นต้น
อาณาจักรฮั่น
เนื่องจากในช่วงต้นราชวงศ์ฮั่นได้มีการปูนบำเหน็จให้กับบรรดาขุนนางและเจ้านายเชื้อพระวงศ์จำนวนมาก
ดังนั้นอำนาจของเจ้านายเหล่านี้จึงนับวันจะแกร่งกล้าขึ้น ในรัชสมัยจิ่งตี้จึงเกิดเหตุการณ์
‘กบฏ7แคว้น’ขึ้น หลังจากกบฏถูกปราบราบคาบลง อิทธิพลอำนาจของเหล่าขุนนางก็อ่อนโทรมลง
อำนาจจากส่วนกลางเข้มแข็งขึ้น เป็นต้น
จากเหตุการณ์ข้างต้นทำให้ผู้อ่านมีความคิดเห็นว่าการหลงระเริงในความสุข
ความร่มเย็นเป็นสุขของประชาชนและความสงบสุขของบ้านเมืองมากเกินไป และประมาท ไว้ใจผู้คนมากเกินไป จึงทำให้เกิดการช่วงชิงอำนาจ ซึ่งผู้อ่านมีความคิดเห็นว่าการที่ผู้ที่ปกครองบ้านเมืองที่ดีควรเข้าใจถึงสภาพความเป็นอยู่ของประชาชน
มองอนาคตให้กว้าง ไม่มองเพียงอำนาจที่สามารถนำมาครอบครองได้แต่ไม่เกิดความคงทนถาวร
การสร้างความกดดันให้ประชาชนจนประชาชนใต้ปกครองทนไม่ได้
ในที่สุดจึงเกิดการต่อต้านเกิดเป็นสงครามสร้างความเสียหายมากกว่าสิ่งที่จะได้ผลประโยชน์ ดังนั้นควรปรับเปลี่ยนวิธีการปกครองแบบประนีประนอมแต่ต้องมีความแข็งแกร่ง
เพื่อที่จะได้พาบ้านเมืองก้าวสู่ความมั่นคงและเจริญรุ่งเรือง
ประโยชน์ของสารคดีเรื่องนี้
1.บทเรียนจากการล่มสลาย
ทำให้เราทราบถึงประวัติศาสตร์ของประเทศจีน
2. ได้รับความรู้และเพลิดเพลินจากการอ่าน
เพราะเนื้อหามีลักษณะคล้ายนิยาย มีโครงเรื่องค่อนข้างซับซ้อน และมีตัวละครเยอะ
3.
สามารถนำแง่คิดจากความผิดพลาดในเรื่องมาปรับใช้กับสังคมไทย
เพราะความผิดพลาดเป็นรากฐานแห่งความสำเร็จ
คำคมในเรื่อง
ความล้มเหลว เป็นรากฐานแห่งความสำเร็จ